Warsztaty teatru szkolnego dla młodzieży

 

„OŻENEK” MIKOŁAJA GOGOLA

 

 

Osoby dramatu:

AGAFIA TICHONOWNA córka kupca, panna na wydaniu

 

ARINA PANTELEJMOWNA  ciotka

 

FIOKŁA IWANOWNA  swatka

 

PODKOLESIN  urzędnik, radca dworu

 

KOCZKARIOW  jego przyjaciel

 

JAJECZNICA egzekutor

 

ANUCZKIN eksoficer piechoty

 

ŻEWAKIN lejtant marynarki

 

STIEPAN służący Podkolesina

 

DUNIASZKA posługaczka

 

CHÓR   : cytuje słowa z Antygony Sofoklesa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

CHÓR – cytaty z Antygony

Wiele jest mocy,

lecz nie ma większej nad człowieka.

 

Ów przemyślny człowiek

Swoim sprytem

zwycięża dzikie zwierzęta.

 

Człowiek człowiekowi

przekazał mowę

i myśl lotną  jak wiatr,

życie ujął

w prawidła.

 

Mając przedziwny

dar pomysłowości,

wpada raz w zły,

raz w dobry czyn.

 

Rzecz dzieje się w pokoju kawalerskim. Podkolesin leży na kanapie, pali fajkę.

PODKOLESIN

I kiedy człowiek tak w samotności zacznie rozmyślać, to dochodzi do przekonania, że w końcu rzeczywiście trzeba się ożenić. Bo i co? Dzień za dniem przechodzi, aż się wreszcie wszystko przykrzy, wstręt człowieka bierze. Teraz znowu przegapiłem termin. A przecież wszystko gotowe, swatka już trzy miesiące chodzi. Aż wstyd doprawdy...Stiepan!

PODKOLESIN  STIEPAN

PODKOLESIN

Swatka nie zaglądała?

STIEPAN

Tak jest, nie.

PODKOLESIN

A u krawca byłeś?

STIEPAN

Byłem.

PODKOLESIN

Szyje frak?

STIEPAN

Szyje.

PODKOLESIN

A szuwaks kupiłeś?

STIEPAN

Kupiłem.

PODKOLESIN

Próbowałeś nim buty czyścić?

STIEPAN

Próbowałem.

PODKOLESIN

I co? Błyszczą?

STIEPAN

Błyszczeć to one dobrze błyszczą.

PODKOLESIN

Powiedziałeś szewcowi, żeby odcisków nie było?

STIEPAN

Powiedziałem.

PODKOLESIN

Ciężka, psiakrew, sprawa – ożenek. I to, i tamto, i owo. Żeby i to było w porządku, i tamto. Nie takie to, u diabła, łatwe,  jak powiadają. Stiepan!

Stiepan wchodzi

Chciałem ci jeszcze powiedzieć...

STIEPAN

Stara przyszła.

PODKOLESIN

A, jest. Dawaj ją tu!

 

Podkolesin, Fiokła

PODKOLESIN

Witam, Fiokła Iwanowna, witam! No co? Jak tam? Weź krzesło, siadaj i mów! No? Jakże tam? Jak to jej: Melania?...

FIOKŁA IWANOWNA

Agafia Tichanowna

PODKOLESIN

Tak, tak: Agafia Tichanowna. Pewno jaka czterdziestoletnia dziewoja.

FIOKŁA IWANOWNA

Już co to, to nie. Prawdę powiem: jak się pan z nią ożeni, co dzień będzie pan chwalić i dziękować.

PODKOLESIN

A posag, posag?

FIOKŁA IWANOWNA

Posag: dom murowany na Moskiewskiej Stronie, piętrowy, dochodowy dom: już taki dochodowy, że sama przyjemność.

PODKOLESIN

Ale panna... Panna jaka?

FIOKŁA IWANOWNA

Jak ta rafineria. Biała, rumiana, jak krew z mlekiem. Słodycz taka, że wyrazić nie sposób.

PODKOLESIN

A oprócz tej nie ma tam jakich innych?

FIOKŁA IWANOWNA

Zmiłuj się, dobrodzieju, na co ci inna, kiedy ta jest najlepsza.

PODKOLESIN

Namyślę się jeszcze, mamciu, rozważę. Przyjdź pojutrze.

FIOKŁA IWANOWNA

No, nie chcesz – nie trzeba.  Siwizna  już spod czupryny wygląda, ani się obejrzysz, jak do małżeńskiej rzeczy  przestaniesz się nadawać.

PODKOLESIN

Przestań, babo, ględzić! Gdzie widzisz siwe włosy?

Dotyka ręką włosów.

Stiepan, podaj lustro! Albo nie, poczekaj, sam pójdę. A niech mnie Bóg broni! Toć to gorsze niż ospa!

Wychodzi

 

Fiokła, Koczkariow

KOCZKARIOW

wbiega

Podkolesin! Gdzie Podkolesin?

Spostrzega Fiokłę

Toś ty tu?  Ach, ty taka owaka! Powiedz, po jakiego diabła mnie ożeniłaś? A tutaj co robisz? Czy i Podkolesin chce?...

FIOKŁA IWANOWNA

Jeszcze by miał nie chcieć! Bóg mu szczęście zsyła.

KOCZKARIOW

Nie? Doprawdy? A to łotr, nic mi o tym nie powiedział. Dobry gagatek, he?

Podkolesin wchodzi, trzymając lustro. Przegląda się w nim uważnie.

KOCZKARIOW

podkrada się z tyłu, straszy go

Puf!!

PODKOLESIN

krzyknął, upuścił lustro

Oszalałeś? Co za głupstwa! Tak mnie przestraszyłeś, że mi dusza w pięty uciekła.

KOCZKARIOW

Słuchaj no, ja mam więcej powodów do gniewu. Przed swoim przyjacielem takie rzeczy ukrywasz. Masz podobno zamiar ożenić się?

PODKOLESIN

Brednie. Nic podobnego!

FIOKŁA IWANOWNA

z wstrętem do Koczkariowa

Jacy to ludzie bezbożni! Tylko by, farmazon  jeden, ludziom chleb odbierał! Nos wścibia do takiego czego. Żebym była wiedziała, tobym nic nie mówiła.

wychodzi zagniewana

 

KOCZKARIOW

No, przyjacielu! Tej sprawy odkładać nie wolno. Jedziemy!

PODKOLESIN

Ależ nie... przecież ja jeszcze nic nie tego...Same projekty...

KOCZKARIOW

Kiedy będziesz miał żonę, wszystko sie zmieni! Pomyśl: siedzisz na kanapce nagle usiadzie obok śliczna, uważasz kobietka i zacznie cię, uważasz, rączką...

PODKOLESIN

Racja, do wszystkich diabłów...Gdy się tak zastanowić, jakie bywają rączki...po prostu jak mleko.

KOCZKARIOW

Ba!...one, bracie, nie tylko rączki mają. Mają one... ale co tu gadać? Takie bracie, rzeczy mają, że diabli wiedzą, czego nie znajdziesz!

PODKOLESIN

Przyznam ci się, że bardzo lubię, kiedy koło mnie siedzi jakaś ślicznotka....

KOCZKARIOW

Widzisz, sam do smaku doszedłeś. Pomyśl, że się tu koło ciebie będą kręcić rozmaite maleństwa, i nie dwoje  lub troje, a może cała szóstka – i wszystkie, jak dwie krople wody, wykapany tatuś.

PODKOLESIN

Ale to przecie takie urwisy! Wszystko poniszczą, rozrzucą papiery.

KOCZKARIOW

Niech sobie łobuzują. Grunt, że wszystkie będą do ciebie podobne.

PODKOLESIN

A rzeczywiście, to może być zabawne: mały smarkul, szczeniak, i już do ciebie podobny.

KOCZKARIOW

Prawda, że zabawne? No to jedziemy.

PODKOLESIN

Dobrze, można jechać.

wychodzą

 

Agafia Tichonowna, Arina Pantelejmonowna i Fiokła

Pokój w mieszkaniu Agafii Tichonowny. Agafia Tichonowna rozkłada karty. Przy niej siedzi ciotka Arina Pantelejmonowna..

FIOKŁA IWANOWNA

wchodzi

AGAFIA TICHONOWNA

Ach, to ty, Fiokła! Opowiadaj? Jest?

FIOKŁA IWANOWNA

Jest, jest. Daj tylko tchu złapać, takem się naganiała! Za to jakich kawalerów nazbierałam! Stoi świat i stać będzie, a takich jeszcze nie było. Niektórzy jeszcze dzisiaj przybędą. Przyleciałam uprzedzić.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Spodziewam się, żeś co najlepszych przywabiła.

AGAFIA TICHONOWNA

A ilu, ilu?

FIOKŁA IWANOWNA

Ze sześciu będzie.

AGAFIA TICHONOWNA

A co za jedni? Szlachta?

FIOKŁA IWANOWNA

Sama najlepsza! Sympatyczni, akuratni, przystojni. Pierwszy Baltazarowicz Żewakin, ach jaki miły! Ma życzenie aby panna swoje ciało na sobie miała a chuderlawych zupełnie nie lubi. Drugi, Iwan Pawłowicz. Postawny, gruby! Jak krzyknie: "Ty mi - powiada – głupstwami głowy nie zawracaj, że panna taka czy owaka.  Ty mi od razu na stół całą prawdę wygarniaj: ile ruchomego majątku, ile nieruchomego?"

AGAFIA TICHONOWNA

A jeszcze kto?

FIOKŁA IWANOWNA

A jeszcze Nikanor Iwanowicz Anuczkin. Ten to już taki deblikatny, a usteczka. Bożeż ty mój jedyny, malina, sama malina! To subtelnego zachowania człowiek, niemiecka sztuka. I sam taki cieniusieńki, nóżki wąziutkie, cacko!

AGAFIA TICHONOWNA

Nie, nie chcę ja tych subtelności...jakoś w nich nie bardzo gustuję.

FIOKŁA IWANOWNA

No,  jeźli coś macywniejszego  wolisz, to weź Iwana Pawłowicza.  Lepszego nie znajdziesz. Pan całą gębą, co tu gadać. W te drzwi nie wejdzie, taki solidny.

AGAFIA TICHONOWNA

A ile ma lat?

FIOKŁA IWANOWNA

Młody jeszcze. Pięćdziesiątki nie doszedł.

AGAFIA TICHONOWNA

A jak się nazywa?

FIOKŁA IWANOWNA

Jajecznica. Iwan Pawłowicz Jajecznica.

AGAFIA TICHONOWNA

Ach, mój Boże, co za nazwisko! Wyjdę za niego za mąż i będę się nazywać Agafia Tichonowna Jajecznica? Niech pan Bóg broni!

FIOKŁA IWANOWNA

Nie podoba ci się – weź Żewakina.

AGAFIA TICHONOWNA

A jakie ma włosy?

FIOKŁA IWANOWNA

Dobre włosy.

AGAFIA TICHONOWNA

A nos?

FIOKŁA IWANOWNA

E... i nos dobry. Wszystko na swoim miejscu.

AGAFIA TICHONOWNA

A jeszcze kto?

FIOKŁA IWANOWNA

Akinf Stiepanowicz Pantelejew, urzędnik, jąka się troszkę, za to bardzo skromny.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Ty mi lepiej powiedz, czy niepijący?

FIOKŁA IWANOWNA

Owszem -  popija; słowem nie powiem – popija.

AGAFIA TICHONOWNA

Nie, nie chcę męża pijaka! A jeszcze kto?

FIOKŁA IWANOWNA

Jest tam jeszcze jeden, tyle że... nieruchawy, trudno go z domu wyciągnąć.

 

AGAFIA TICHONOWNA

I to wszystko? Przecież mówiłaś o sześciu, a dotychczas wymieniłaś pięciu.

FIOKŁA IWANOWNA

Jeszcze ci, śliczności moje, mało?

dzwonek

ARINA PANTELEJMONOWNA

Dzwoni ktoś...

FIOKŁA IWANOWNA

Ach, to oni!

ARINA PANTELEJMONOWNA

Ratujcie, wszyscy święci! Pokój niesprzątnięty.

chwyta wszystko, co jest na stole, i zaczyna uwijać się w pokoju

Serweta, serweta  na stole całkiem czarna! Duniasza, Duniasza!

Duniasza wchodzi

Prędzej, czystą serwetę!

ściąga obrus i biega po scenie

AGAFIA TICHONOWNA

Ciociu, cioteczko, a co ze mną będzie? Jestem prawie w samej koszuli.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Leć, skarbie, ubieraj się!

Biega, Duniasza przynosi obrus; dzwonek

Leć, powiedz: "Zaraz".

służąca krzyczy: "Zara!"

AGAFIA TICHONOWNA

Ciociu, sukienka niewyprasowana!

ARINA PANTELEJMONOWNA

Boże miłosierny! Boże sprawiedliwy! Zmiłuj się! Włóż inną!

FIOKŁA IWANOWNA

wbiega do pokoju

No, gdzież te paniusie? Prędzej ptaszyno!

dzwonek

Rany boskie! A on ciągle za drzwiami.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Duniasza, wprowadź! Poproś, żeby poczekał!

Duniasza pędzi, otwiera drzwi, słychać głosy: "W domu?" "W domu! Proszę!" Kobiety patrzą ciekawie przez dziurkę od klucza.

 

AGAFIA TICHONOWNA

Ach, jaki tłuścioch!

FIOKŁA IWANOWNA

Idzie! Idzie!

uciekają w popłochu

 

Jajecznica, Duniasza

DUNIASZA

Pan będzie łaskaw chwileczkę poczekać.

JAJECZNICA

wchodzi i ciekawie rozgląda się

No, tymczasem przejrzyjmy jeszcze raz inwentarz. Jest. "Dwie oficyny: jedna na odmurowanym fundamencie, druga drewniana. Dwa tuziny srebrnych łyżek". Naturalnie, w tym domu muszą być srebrne łyżki. "Dwa lisie futra..."Hm..."Cztery wielkie puchowe pierzyny i dwie mniejsze..."

znaczący ruch ustami

"Bielizna , obrusy..."To już wszystko jedno. Zresztą nie zawadzi sprawdzić. Bo teraz to i dom obiecują, i powozy, a kiedy się ożenisz – nic, tylko bety i pierzyny znajdziesz.

 

Duniasza, Jajecznica, Anuczkin

DUNIASZA

do Anuczkina

Pan będzie łaskaw chwileczkę poczekać. Zara wyjdą.

JAJECZNICA

Moje uszanowanie

ANUCZKIN

Czy nie z tatusiem uroczej pani domu mam zaszcyt rozmawiać?

JAJECZNICA

Absolutnie nie z tatusiem. W ogóle nie posiadam dotychczas potomstwa.

ANUCZKIN

O, to przepraszam.

JAJECZNICA

na stronie

Podejrzana fizjonomia. Zdaje mi się, że przyszedł w tym samym celu, co ja.

 

Jajecznica, Anuczkin, Żewakin wprowadzony przez Duniaszę i Fiokła

ŻEWAKIN

do Duniaszy

Proszę cię, kochanie, oczyść mnie...Tyle kurzu na ulicy i wszystko znać. O, tam widzisz, zdejm puszek.

odwraca się

Tak.  Dziękuję kochanie. Zobacz no jeszcze, czy tam pajączek nie łazi. A na fałdach z tyłu nic nie ma? Dziękuję, aniele. O zdaje mi się, że jeszcze tutaj coś.

Gładzi rękaw fraka

Dziękuję ci, duszko...mmm....śliczności moje...

zalotnie kiwa na nią ręką, podchodzi do lustra, leciutko rozrzuca włosy

podchodzi Żewakin

ŻEWAKIN

Żewakin, lejtant na emeryturze. Pozwoli pan, że i ja ze swej strony zapytam, z kim mam szczęście prowadzić rozmowę?

JAJECZNICA

Na stanowisku egzekutora Iwan Pawłowicz Jajecznica.

ŻEWAKIN

nie dosłyszał

Tak jest, ja też przedtem zakąsiłem. Droga polem daleka, a na dworze chłodnawo. Śledzik z chlebem jadłem.

JAJECZNICA

Nie, mam wrażenie, że pan mnie źle zrozumiał: Jajecznica – to moje nazwisko.

ŻEWAKIN

kłania się

Ach, przepraszam – nie dosłyszę nieco na ucho. Myślałem, że pan był łaskaw powiedzieć, że zjadł pan Jajecznicę.

dzwonek, Fiokła biegnie przez pokój

JAJECZNICA

Jak się masz babciu?

ŻEWAKIN

Dzień dobry, serce moje!

ANUCZKIN

Witam, Fiokła Iwanowna!

FIOKŁA IWANOWNA

Dziękuję wam, łaskawcy, dziękuję, dobrze się miewam.

Wybiega, głosy:" W domu?"  - "W domu"

potem kilka niewyraźnych słów, na które Fiokła odpowiada gniewnie:

Patrzcie go,  jaki!

 

Ciż sami, Koczkariow, Podkolesin i Fiokła

KOCZKARIOW

do Podkolesina

Pamiętaj, tylko odwaga, nic więcej!

rozgląda się i kłania z pewnym zdziwieniem, półgłosem

A niechże ich! Co za kupa ludzi! Co to znaczy? Wszystko narzeczeni?

trąca Fiokłę i szepce

Z jakich stron tyle wron, co?

FIOKŁA IWANOWNA

półgłosem

Żadne ci wrony, sami porządni panowie?

KOCZKARIOW

Same chwaty, a na portkach łaty.

FIOKŁA IWANOWNA

Pilnuj swego, nic ci do tego; sam dobryś: nos do góry, a w kieszeni dziury.

KOCZKARIOW

głośno

A gdzież jest Agafia Tichonowna? Czy to drzwi do jej sypialni?

podchodzi do drzwi

FIOKŁA IWANOWNA

A precz, bezwstydniku, mówię ci, że się jeszcze ubiera.

KOCZKARIOW

No to co? Przecież tylko popatrzę i nic więcej!

spogląda przez dziurkę

ŻEWAKIN

Pozwoli pan, że i ja zaspokoję ciekawość?

JAJECZNICA

Niech i mnie będzie wolno choć jeden razik.

KOCZKARIOW

podglądając

Kiedy nic nie widać, panowie. I nawet nie wiadomo, co się tam bieli: kobieta czy poduszka?

Wszyscy mimo to tłoczą się przy drzwiach i próbują zajrzeć.

Css! Ktoś idzie.

wszyscy odskakują

 

Arina i Agafia

ARINA PANTELEJMONOWNA

A z jakiego powodu raczyli nas panowie zaszczycić swoją wizytą? Nazwisko pana?

JAJECZNICA

Asesor kolegialny, Iwan Pawłowicz Jajecznica.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Proszę, niech pan siądzie.

do Żewakina

A pan łaskawy? Nazwisko proszę?

ŻEWAKIN

Dymisjonowany lejtant marynarki, Baltazar Baltazarowicz Żewakin drugi.

ARINA PANTELEJMONOWNA

A, proszę uprzejmie, niech pan spocznie.

do Anuczkina

A, pan , jeśli wolno zapytać, z jakiego powodu?

ANUCZKIN

Jako sąsiad.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Bardzo proszę, niech pan siada.

do Koczkariowa

A czy mogę wiedzieć...Godność pana?

KOCZKARIOW

Ilja Fomicz Koczkariow, jesteśmy nawet spowinowaceni.

bierze Podkolesina pod rękę

Mój przyjaciel Iwan Kuźmicz Podkolesin, radca dworu, urzęduje w charakterze ekspedytora.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Jak nazwisko, proszę?

KOCZKARIOW

Podkolesin Iwan Kuźmicz.

ARINA PANTELEJMONOWNA

Proszę spocząć.

Wszyscy usiedli, milczenie

JAJECZNICA

Dziwna dziś pogoda. Najgorzej w taką pogodę samemu w domu siedzieć. Żonaty  - to co innego. Nie nudzi się. Ale w samotności to faktycznie...

ŻEWAKIN

O, śmierć, zupełna śmierć.

ANUCZKIN

Tak, rzeczywiście...

KOCZKARIOW

Po prostu męka. Nie daj Boże doświadzcyć takiego stanu!

JAJECZNICA

Czy wolno wiedzieć jaki pani ma gust?

Agafia milczy

FIOKŁA IWANOWNA

Powiedz coś, odpowiedz, ptaszyno!

JAJECZNICA

Więc jakże?

KOCZKARIOW

Jakie jest pani zdanie?

FIOKŁA IWANOWNA

No, powiedz!

AGAFIA TICHONOWNA

szeptem

Kiedy się wstydzę, doprawdy! Pójdę już, doprawdy, pójdę. Muszę iść! Cioteczka za mnie posiedzi.

FIOKŁA IWANOWNA

Ach, nie wystawiaj się na taki wstyd! Bóg wie, co sobie pomyślą!

AGAFIA TICHONOWNA

jw.

Ach, nie! Nie mogę! Pójdę, pójdę, pójdę!

Wybiega, Fiokła i Arina za nią.

 

Pokój w mieszkaniu Agafii Tichonowny

AGAFIA TICHONOWNA

Doprawdy, jak to trudno wybrać. Gdyby był jeden, nawet dwóch, to co innnego. A tu aż cztrech... Wolny wybór. Myśl człowieku, co robić?  Już mnie głowa rozbolała. Chyba najlepiej będzie ciągnąć losy.  Niech wola boża rozstrzygnie! Kogo wyciągnę, ten będzie mężem. Napiszę wszystkie nazwiska na papierkach, skręcę w ruloniki i niech będzie, co ma być.

Podchodzi do stolika, wyjmuje stamtąd nożyczki i papier, kraje papier nożyczkami, skręca, w tym czasie na scenę wychodzi chór

CHÓR – cytaty z Antygony

Miłości, niezwyciężona w walce!

Miłości, na kogo trafisz,

zniewalasz. Nocny Marku

na delikatnych policzkach

dziewczęcych, wędrujesz po morzu,

po chatach i dziedzińcach.

Nikt uciec od ciebie nie może,

ani nieśmiertelny,

ani człowiek doczesny.

Szalony, kto ma cię w sobie.

Ty bałamucisz nawet umysły

ludzi prawych, zapędzasz ich

w złe czyny na własną zgubę.

AGAFIA TICHONOWNA

Taka to jest dola panny, zwłaszcza kochliwej. Mężczyźni po prostu nie biorą tego pod uwagę i nie chcą zrozumieć. Już losy gotowe. Teraz tylko zamieszać je w woreczku i niech się dzieje wola boża.

Kładzie bilety do woreczka i miesza

Jak mi serce bije! Spraw, Panie Boże, abym wyciągnęłą Nikanora Iwanowicza. Nie, nie! Czemu akurat jego? Lepiej Iwana Kuźmicza. Dlaczego Iwana Kuźmicza? Inni wcale nie gorsi. Nie, nie, nie chcę! Jaki wyjdzie, ten niechaj będzie!

Wyjmuje z woreczka jednocześnie wszystkie bilety

Ach, wszystkie cztery się wyjęły! A serce młotem wali! Nie! Muszę wyjąć jednego, tylko jednego. Muszę!

Kładzie kartki do woreczka i znów je miesza. Wchodzi Koczkariow i niepostrzeżenie staje za nią.

Ach, gdybyż wypadł Baltazar! Chciałam powiedzieć, Nikanor Iwanowicz!  Nie, nie, nie chcę! Los musi rozstrzygnąć!

KOCZKARIOW

Niech pani weźmie Iwana Kuźmicza. Najlepszy będzie.

AGAFIA TICHONOWNA

Pan podsłuchiwał. Spalę się ze wstydu.

KOCZKARIOW

Nie trzeba się mnie wstydzić. Proszę odsłonić twarzyczkę.

AGAFIA TICHONOWNA

odsłaniając twarz do połowy

Kiedy się wstydzę...

KOCZKARIOW

No niechże,  pani weźmie Iwana Kuźmicza.

AGAFIA TICHONOWNA

Dlaczego?

KOCZKARIOW

Iwan Kuźmicz to człowiek...no, po prostu taki człowiek, jakiego pani ze świecą nie znajdzie...

Bezwarunkowo Iwana Kuźmicza!

AGAFIA TICHONOWNA

A innym dać kosza? Ale jak to zrobić wstyd!

KOCZKARIOW

No, jeżeli pani chce od razu zerwać, to niech pani powie im bez namysłu: "Wont, durnie!"

 

Podkolesin i Koczkariow

Wchodzą, oglądają się za siebie

KOCZKARIOW

Nie zauważył nas. Widziałeś, z jakim długim nosem wyszedł?

PODKOLESIN

Czy doprawdy dostał kosza jak i tamci?

KOCZKARIOW

Raz na zawsze. Słuchaj, teraz trzeba działać... Masz natychmist oświadczyć się i poprosić o rękę.

Jeżeli cię nie ożenię, zostaniesz bęcwałem na całe życie....

 

wchodz Agafia

AGAFIA TICHONOWNA

Serce mi tak tłucze, że powiedzieć nie sposób. Gdziekolwiek zwrócę oczy, wszędzie go widzę, wszędzie Iwan Kuźmicz. Ach nareszcie nastąpi ta zmiana w moim życiu. Wezmą mnie, zaprowadzą do cerkwi...potem zostawią sam na sam z mężczyzną... Uch, ciarki po całym ciele. Żegnaj mi dawne życie panieńskie.

Koczkariow wpycha na scenę Podkolesina

O pani! Czy zgadzasz się dać szczęście temu oto śmiertelnikowi?

AGAFIA TICHONOWNA

Nie śmiem przypuszczać, że mogłabym kogoś uszczęśliwić... ale zresztą zgadzam się.

KOCZKARIOW

Złączymy teraz ręce!

PODKOLESIN

Zaraz...

Chce coś powiedzieć Koczkariowowi na ucho, ten pokazuje mu pięść i robi srogą minę. Podkolesin daje rękę.

KOCZKARIOW

łącząc ręce

Niech was Bóg błogosławi. Zgadzam się i pochwalam ten związek. No,  Iwan Kuźmicz, pocałuj narzeczoną. Teraz już możesz, a nawet musisz.

Agafia spuszcza oczy

PODKOLESIN

Tak jest. Pani pozwoli.

Całuje ją, bierze za rękę

Jaka śliczna rączka! Dlaczego to pani ma tak śliczną rączkę?! Czy wolno mi wyrazić życzenie, aby ślub odbył się natychmiast? Bezwzględnie natychmiast!

KOCZKARIOW

Brawo! Szlachetny człowiek. Niech pani zaraz zacznie się ubierać. Sukienkę ślubną już pani ma, prawda?

AGAFIA TICHONOWNA

Mam, mam! Dawno już gotowa. Za chwilę będę ubrana.

odchodzi

KOCZKARIOW

Bardzo jestem rad, drogi przyjacielu. Teraz pójdę zobaczyć, jak nakryto do stołu. Za chwilę wracam.

odchodzi

PODKOLESIN

Niech tam kto co chce mówi – strach człowieka chwyta. Związać się bądź, co bądź, na całe życie, na zawsze... Potem nie ma już ani wymówki, ani skruchy, nic, nic, wszystko skończone. Nawet teraz nie wolno się już cofnąć – za chwilę do ołtarza. Czyżby, doprawdy nie można było wyjść? Nie, nie, nie da rady... Za drzwiami i wszędzie stoją ludzie. Nie, nie , nie mozna. Ale okno przecież otwarte. Może by tak przez okno?  Także nie można: nie wypada i za wysoko.

Spogląda przez okno

No, nie jest znów tak bardzo wysoko. Tylko niziutki fundament. A gdyby tak spróbować? Spróbuję, co?

Staje na oknie, mówi

Błogosław, Panie Boże!

Skacze, za sceną słychać stękanie i westchnienia, potem słowa

O wysoko jednak! Dorożka!

GŁOS DOROŻKARZA

Dokąd?

GŁOS PODKOLESINA

Na Kanawkę, koło Siemionowskiego mostu! Jazda! Tylko prędzej!

Słychać turkot dorożki

 

Agafia, Arina, Koczkariow, Fiokła

AGAFIA TICHONOWNA

wchodzi nieśmiało w sukni ślubnej, rozgląda się lękliwie

Nie ma go! Nie ma nikogo. Dokąd on poszedł? Ciociu, ciociu...

ARINA PANTELEJMONOWNA

we wspaniałej sukni

Co się stało?

AGAFIA TICHONOWNA

Czy Iwan Kuźmicz jest u cioci?

ARINA PANTELEJMONOWNA

Nie. Powinien być tutaj. Do mnie wcale nie wchodził.

KOCZKARIOW

wchodzi

Co się dzieje?

AGAFIA TICHONOWNA

Iwan Kuźmicz znikł.

FIOKŁA IWANOWNA

Głowę tracę, gdzie się podział. Z korytarza ani na chwilę nie wychodziłam...

ARINA PANTELEJMONOWNA

Trzeba Duniaszki zapytać. Stała przez cały czas na ulicy, może wie. Duniaszka! Duniaszka!

Wbiega Duniaszka

ARINA PANTELEJMONOWNA

Nie widziałaś Iwana Kuźmicza?

DUNIASZKA

Widziałam. Przez okno skoczywszy!

WSZYSCY

Przez okno?

DUNIASZKA

Tak.  A potem do dorożki wsiadł i jazda.

ARINA PANTELEJMONOWNA

podchodzi groźnie do Koczkariowa

Cóż to, kpiny pan sobie stroi? Naigrawać się pan z nas będzie? Szósty krzyżyk dźwigam, a takiej hańby nie przeżyłam. Dziewczynę przed całym światem, tak na wstyd wystawić.

Wychodzi wzburzona , zabierając ze sobą Agafię. Koczkariow stoi w osłupieniu.

KOCZKARIOW

To niemożliwe! Polecę i sprowadzę go!

FIOKŁA IWANOWNA

Idź! Spróbuj! Swatowskiej branży nie znasz, czy co. Gdyby jeszcze przez drzwi uciekł – inna sprawa, ale jeżeli narzeczony przez okno czmycha, to już moje uszanowanie!

CHÓR – cytaty z Antygony

Nadzieja złudna – jednym

przynosi korzyści, innych oszukuje

nierealnymi pragnieniami.

 

Pierwszym warunkiem szczęścia

jest rozsądek. Grzeszni dumą za pychę

zapłacą wielkimi cierpieniami.

Dopiero na starość

nauczą się rozumu.

Kurtyna spada

 

 

Bibliografia:

Mikołaj Gogol, Ożenek, przekł. Julian Tuwim, Kocham Teatr, Elipsa Sp. z o.o, Warszawa 2007,

ISBN 978-83-60446-74-4.